Що таке блок-трейд і як почати — рекомендації з розуміння основ

ในตลาดการเงินไทย Block Trade คือ บริการที่โบรกเกอร์เสนอให้นักลงทุนสามารถเปิดสถานะในสัญญาที่อ้างอิงกับราคาหุ้นขนาดใหญ่ด้วยสภาพคล่องสูง ทำให้สามารถทำกำไรจากอัตราทดสูง ๆ ได้โดยไม่ต้องลงทุนเต็มจำนวน

เข้าใจ Block Trade ให้ชัดขึ้น - ปัญหาเดิมและวิธีแก้ปัญหา

Single Stock Future (SSF) เป็นสัญญาอนุพันธ์ที่อ้างอิงจากราคาหุ้นสามัญในตลาดหลักทรัพย์ไทย แต่ปัญหาคือ ปริมาณการซื้อขายน้อยมาก ทำให้นักลงทุนได้ราคาไม่ดี แม้ว่าปริมาณการซื้อขายหุ้นในกระดานหลักจะมหาศาล

เพื่อแก้ไขปัญหานี้ บริษัทหลักทรัพย์จึงสร้าง Block Trade คือ บริการที่โบรกเกอร์เข้ามาทำหน้าที่เป็นคู่สัญญาให้กับลูกค้า โดยใช้ราคาจากกระดานเทรดปัจจุบันเป็นราคาอ้างอิง ผลที่ได้คือ นักลงทุนได้กำไรจากการใช้ Leverage ในระดับสูงขึ้น พร้อมสภาพคล่องที่ดีขึ้นกว่า SSF ทั่วไป

อัตราทด (Leverage) - กุญแจสำคัญของ Block Trade

Block Trade คือ ผลิตภัณฑ์ที่ใช้ Leverage ได้ตั้งแต่ 2 ถึง 20 เท่า ตัวอย่างเช่น หากต้องการซื้อหุ้น PTT จำนวน 3,500,000 บาท แต่คิดว่าแพง ก็สามารถวางหลักประกันเพียง 178,500 บาท (5% เท่านั้น) แล้วควบคุมมูลค่าสัญญาเต็มจำนวนได้

นั่นเป็นความเสน่ห์ของ Block Trade คือ ตัวเลือกในการเพิ่มกำลังซื้อหลายเท่าตัวด้วยทุนที่มีจำกัด

ความได้เปรียบของการเทรด Block Trade

1. การใช้ Leverage ให้ผลตอบแทนสูง

เมื่อใช้เงินทุนน้อยลง แต่สามารถควบคุมสินค้าได้มากขึ้น กำไรก็จะขยายตัวตามไปด้วย ตัวอย่างเช่น ราคาหุ้น PTT เพิ่มขึ้นจาก 35 เป็น 37 บาท (+5.7%) แต่กับ Block Trade ที่ใช้ Leverage 19.6 เท่า กำไรจะขยายเป็น +110% ของหลักประกัน

2. สามารถทำกำไรจากทั้งแนวโน้มขาขึ้นและขาลง

ทำการเปิดสถานะซื้อ (Long) หรือขาย (Short) ได้ตามต้องการ ไม่ต้องรอราคาขึ้นเหมือนการถือหุ้นจริง ๆ

3. ค่าธรรมเนียมต่ำกว่า

ค่าธรรมเนียม Block Trade คิดที่ 0.10% ของมูลค่าสัญญา ในขณะที่การซื้อขายหุ้นจริง ๆ จะเป็น 0.15-0.25% ตัดสินใจ Block Trade ประหยัดได้ถึงครึ่งทีเดียว

ความเสี่ยงและข้อควรระวัง

1. ความเสี่ยงจากการถูกเรียกหลักประกัน (Margin Call)

หากราคาหลุดลงต่ำสุด Maintenance Margin (MM 70% ของหลักประกัน) บัญชีจะถูกเรียกให้เติมหลักประกัน หากไม่เติม ระบบจะบังคับขายสถานะ

2. ต้องใช้เงินลงทุนเป็นก้อน

โบรกเกอร์มักกำหนดขั้นต่ำ 500,000 - 1,000,000 บาท สำหรับเปิดบัญชี Block Trade ไม่เหมาะสำหรับผู้ที่มีทุนน้อย

3. มีดอกเบี้ยเพิ่มเติมตามระยะเวลาถือสถานะ

นอกจากค่าธรรมเนียมแล้ว ยังต้องจ่ายดอกเบี้ยคิดจากจำนวนวันที่ถือสัญญา

4. ความเสี่ยงจากวันหมดอายุสัญญา

สัญญา Block Trade มีอายุเท่ากับ SSF คือสิ้นทุกไตรมาส และหากหุ้นมี Corporate Action (XD, XW ฯลฯ) ต้องปิดสถานะก่อนกำหนด

5. ต้องจัดการสถานะตลอดเวลา

ไม่เหมือนการถือหุ้นที่สามารถลุมซุมได้ Block Trade ต้องติดตามหลักประกันอยู่เรื่อย ๆ เพื่อไม่ให้ตกต่ำกว่าระดับอันตราย

Block Trade กับ Single Stock Future - ต่างกันตรงไหน

ถึงแมว่า Block Trade คือ ผลิตภัณฑ์ที่คล้ายกับ SSF หลายประการ แต่มีความแตกต่าง:

Block Trade เทียบกับ CFD - เลือกอันไหนดี

CFD (Contract for Difference) ก็เป็นสัญญาอนุพันธ์ที่มี Leverage สูงมากขึ้น บ่อยครั้งที่นักลงทุนต้องเลือกระหว่าง Block Trade คือ ตัวเลือกไทยหรือ CFD ระดับโลก

Block Trade:

• ขั้นต่ำเปิดสัญญา 20-1,000 สัญญาขึ้นอยู่โบรกเกอร์
• Leverage สูงถึง 20 เท่า
• คิดดอกเบี้ยเหมือนกับ SSF
• อ้างอิงจากหุ้นไทยเท่านั้น
• ค่าธรรมเนียม 0.10%

CFD:

• สามารถเทรดด้วยเงินน้อยมาก (Lot ได้ต่ำสุด 0.01)
• Leverage สูงถึง 1:200
• ค่าธรรมเนียมระหว่างคืน (Overnight) แตกต่างกัน
• สามารถเทรดหุ้นต่างประเทศ ดัชนี สินค้าโภคภัณฑ์ ได้มากมาย
• เปิดบัญชีง่ายและรวดเร็ว (3 นาที)

สรุป: CFD เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการความยืดหยุ่นและเงินลงทุนน้อย แต่ Block Trade เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการเทรดหุ้นไทยแบบเป็นทางการและมีสภาพคล่องสูง

ขั้นตอนการเริ่มต้นเทรด Block Trade

ขั้นตอนที่ 1: เปิดบัญชี Derivatives

บัญชี Block Trade เป็นบัญชี Derivatives แยกจากบัญชีซื้อขายหุ้นปกติ ต้องเตรียมเอกสาร:

• สำเนาบัตรประชาชน (พร้อมรับรองสำเนา)
• สำเนาหน้าสมุดธนาคาร (พร้อมรับรองสำเนา)
• เอกสารแสดงฐานะการเงิน (ย้อนหลัง 3-6 เดือน) มูลค่า 200,000-500,000 บาทขึ้นไป

อนุมัติบัญชีใช้เวลา 3-7 วันทำการ

ขั้นตอนที่ 2: ส่งคำสั่ง

ติดต่อเจ้าหน้าที่ของโบรกเกอร์เพื่อตกลงราคาและปริมาณ Block Trade คือ ผลิตภัณฑ์ที่ต้องส่งคำสั่งผ่านเจ้าหน้าที่เท่านั้น ไม่สามารถส่งออนไลน์ได้

ข้อหมายเหตุ: ต้องส่งคำสั่งก่อน 16.00 น. ของแต่ละวันเทรด

ขั้นตอนที่ 3: จัดการหลักประกัน

หลักประกันเบื้องต้น (Initial Margin) คิดที่ 100% ของอัตราที่โบรกเกอร์กำหนด

ตัวอย่าง: เปิด PTT 100 สัญญา ที่ 35 บาท = มูลค่า 3,500,000 บาท ต้องวางหลักประกัน 178,500 บาท

หากราคาลดลงเกิน Maintenance Margin (70% ของหลักประกัน) จะถูกเรียกให้เติมหลักประกัน

ขั้นตอนที่ 4: คำนวณกำไรขาดทุน

กำไร/ขาดทุน = (ราคาปิด - ราคาเปิด) × จำนวนสัญญา × ขนาดสัญญา (1,000 บาท)

ตัวอย่าง: ซื้อ PTT 100 สัญญา ที่ 35 บาท ปิด 37 บาท = (37-35) × 100 × 1,000 = 200,000 บาท กำไร (และเท่ากับ 112% ของหลักประกัน 178,500 บาท)

ต้นทุนการเทรด Block Trade คิดอย่างไร

ค่าธรรมเนียม = [(ราคาหุ้น × จำนวนสัญญา × ขนาด × 0.10%) + ค่าธรรมเนียมตลาด] × 1.07 (ภาษีมูลค่าเพิ่ม)

ตัวอย่าง: 100 สัญญา ที่ 35 บาท = [(35 × 100 × 1,000 × 0.001) + 51] × 1.07 = 3,799.57 บาท

ดอกเบี้ยการถือสัญญา = (ราคา × จำนวนสัญญา × ขนาด) × (จำนวนวัน / 365) × อัตราดอกเบี้ย

อัตราดอกเบี้ยแตกต่างตามโบรกเกอร์ และมีขั้นต่ำการคิดตั้งแต่ 1-3 วัน

คำถามที่พบบ่อย

Block Trade ได้รับปันผลไหม? ได้ แต่เฉพาะในกรณีถือสถานะ Long ก่อนวัน XD เนื่องจากโบรกเกอร์ต้องซื้อหุ้นจริงมาประกันสถานะ โดยจ่ายคืนประมาณ 90-100% ของปันผล

เทรด Block Trade ขั้นต่ำกี่สัญญา? ต่างโบรกเกอร์ต่างกัน แต่โดยทั่วไป 20-1,000 สัญญา ต้องสอบถามโบรกเกอร์ที่คุณเลือก

Block Trade กับ TFEX ต่างกันไหม? TFEX (Thailand Futures Exchange) ที่ว่าถึงบ่อยครั้งหมายถึง Equity Index Future อ้างอิง SET50 ซึ่งต่างกับ Block Trade ตรงที่คู่สัญญา (TFEX จับคู่กับนักลงทุนคนอื่นในตลาด) และสามารถส่งคำสั่งออนไลน์ได้

สรุป

Block Trade คือ เครื่องมือที่ทรงพลังสำหรับผู้ที่อยากเทรดหุ้นไทยขนาดใหญ่ด้วย Leverage สูง และต้องการสภาพคล่องดี ข้อดีคือ Leverage สูง ค่าธรรมเนียมต่ำ และสามารถทำกำไรได้ทั้งขาขึ้นขาลง

แต่ต้องจำไว้ว่า Block Trade คือ ผลิตภัณฑ์ที่มีความเสี่ยงสูงพอ ๆ กัน ต้องมีทุนเพียงพอ เข้าใจความเสี่ยง และสามารถติดตามสถานะหลักประกันได้อย่างทันท่วงที

การเทรด Block Trade ผ่านโบรกเกอร์ที่มีชื่อเสียงและศึกษาก่อนลงทุนจริงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้คุณเทรดได้อย่างมั่นใจและปลอดภัยยิ่งขึ้น