ZKsync sẽ từng bước ngừng sử dụng mạng Rollup kiến thức không tiết lộ (zero-knowledge) phiên bản đầu tiên là ZKsync Lite, ZKsync Era và ZK Stack không bị ảnh hưởng

Nhóm phát triển ZKsync là Matter Labs vừa thông báo sẽ dần dần ngừng hoạt động mạng Rollup zero-knowledge đời đầu nhất là ZKsync Lite vào năm 2025. Kể từ khi ra mắt vào tháng 6/2020, mạng này đã đóng vai trò là giải pháp mở rộng quy mô ban đầu cho Ethereum, cung cấp các chức năng thanh toán zero-knowledge, đúc NFT và các giao dịch cơ bản. Trong thông báo, đội ngũ nhấn mạnh đây sẽ là một “quá trình đóng cửa có trật tự, có kiểm soát”, không ảnh hưởng đến ZKsync Era hay hệ thống ZK Stack đang được sử dụng rộng rãi hiện nay.

ZKsync Lite ban đầu được giới thiệu như một thử nghiệm bằng chứng khái niệm (Proof of Concept), nhằm kiểm tra các ý tưởng cốt lõi của công nghệ zero-knowledge và mở đường cho hệ thống zkEVM trong tương lai. Matter Labs cho biết, Lite đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình và đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển công nghệ, cuối cùng dẫn đến sự ra đời của ZKsync Era và ZK Stack.

Quá trình chuyển đổi này có thể bắt nguồn từ tháng 2/2023. Khi đó, ZKsync 1.0 chính thức đổi tên thành ZKsync Lite, và chỉ một tháng sau đó, đội ngũ đã ngừng phát triển kỹ thuật tích cực, chuyển phần lớn nguồn lực sang ZKsync Era mới hơn. Era chính thức ra mắt vào năm 2023 và đạt được khả năng tương thích EVM hoàn chỉnh, thu hút sự chuyển dịch quy mô lớn của các nhà phát triển và thanh khoản. Từ đó, các ví và dApps đã bắt đầu loại bỏ dần sự hỗ trợ dành cho Lite.

Anthony Rose, giám đốc kỹ thuật của ZKsync Era, từng cho biết khi ra mắt, Era vẫn đang ở “giai đoạn alpha” và sẽ cần tiếp tục phát triển trong hai đến ba năm tới để xây dựng khung lõi cho hệ sinh thái zkEVM hoàn chỉnh. So với đó, ZKsync Lite không hỗ trợ hợp đồng thông minh, và khi zkEVM đa năng trưởng thành, giá trị ứng dụng của Lite giảm rõ rệt. Theo dữ liệu từ L2Beat, số người dùng hoạt động hàng ngày của Lite hiện đã giảm xuống dưới 200 lượt.

Dù đang dần đóng cửa, ZKsync Lite vẫn nắm giữ khoảng 49 triệu đô la tài sản cross-chain, các tài sản này vẫn có thể rút an toàn thông qua hợp đồng L1 trên Ethereum. ZKsync xác nhận, trong suốt quá trình ngừng hoạt động, chức năng rút tiền sẽ được duy trì và trong năm tới sẽ công bố lộ trình chi tiết cùng hướng dẫn di chuyển.

Đáng chú ý, Matter Labs từng tiến hành cắt giảm nhân sự vào tháng 9/2023, liên quan đến 24 nhân viên. CEO Alex Gluchowski cho biết, việc cắt giảm này nhằm ứng phó với áp lực tài nguyên do nhu cầu ZK Chain tăng trưởng nhanh chóng.

Khi ZKsync Lite chuẩn bị rút lui, ZKsync Era và ZK Stack sẽ tiếp tục là trọng tâm phát triển của Matter Labs trong tương lai, thúc đẩy hệ sinh thái mở rộng zero-knowledge của Ethereum hướng đến hiệu suất cao hơn và ứng dụng rộng rãi hơn. (Decrypt)