Hướng dẫn nhập môn giao dịch hàng hóa: Làm thế nào để chọn những loại thực sự đáng để đầu tư?

Trong lĩnh vực đầu tư toàn cầu, hàng hóa (Commodities) có vị trí song hành cùng cổ phiếu, trái phiếu, ngoại hối và các loại tài sản khác. Nguyên nhân chính khiến chúng được chú ý là — nguồn cung lớn, nhu cầu ổn định, tính thanh khoản vượt trội, và xu hướng giá có thể phản ánh chính xác nhịp đập của nền kinh tế toàn cầu. Vậy, làm thế nào để nhà đầu tư phổ thông có thể tìm ra các mặt hàng phù hợp trong vô số giao dịch hàng hóa? Câu trả lời nằm ở việc hiểu đặc tính và logic đầu tư của chúng.

Hàng hóa thực sự là gì? Tại sao đáng để chú ý?

Hàng hóa về bản chất là các vật chất có tính chất thương mại, lưu thông với số lượng lớn, dùng trong sản xuất công nghiệp và tiêu dùng. Khác với hàng bán lẻ, đặc điểm của chúng có thể tóm gọn trong một từ — “lớn”: quy mô cung cấp lớn, nhu cầu thị trường lớn, luồng lưu thông lớn, tồn kho lớn. Chính đặc điểm này khiến chúng thường nằm ở phần trên của chuỗi ngành công nghiệp, ảnh hưởng lớn đến chi phí của các sản phẩm phía dưới.

Tổng quan các loại chính

Thị trường giao dịch hàng hóa gồm sáu loại chính:

Ngành năng lượng bao gồm dầu thô, xăng, nhiên liệu dầu, khí tự nhiên, điện lực. Trong đó, dầu thô là mặt hàng có tính thanh khoản cao nhất, khối lượng giao dịch lớn nhất. Tại sao lại nói vậy? Bởi vì các sản phẩm từ dầu thô được ứng dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày — nhựa dùng trong đóng gói thực phẩm, PTA dùng trong may mặc, PVC dùng trong sàn và ống dẫn, xăng dùng trong vận chuyển, khiến dầu thô xứng đáng là vua của hàng hóa.

Kim loại công nghiệp gồm đồng, nhôm, chì, kẽm, quặng sắt. Các mặt hàng này có mối liên hệ trực tiếp nhất với chu kỳ kinh tế, khi kinh tế thịnh vượng nhu cầu tăng vọt, khi suy thoái thì chịu áp lực đầu tiên.

Kim loại quý gồm vàng, bạc, palladium, platinum. So với kim loại công nghiệp, lợi thế của kim loại quý nằm ở “quý” — giá theo trọng lượng cao hơn, gần như không bị ăn mòn hay biến chất, giúp chúng giữ giá trị, phòng ngừa rủi ro, thậm chí còn đóng vai trò như tiền tệ.

Nông sản (đậu tương, ngô, lúa mì) liên quan trực tiếp đến an ninh thực phẩm, có nhu cầu lớn và ổn định tương đối.

Hàng mềm (đường, bông, cà phê) chịu ảnh hưởng lớn từ khí hậu, thiên tai, biến động giá khá dữ dội.

Chăn nuôi (thịt lợn, thịt bò) liên kết chặt chẽ với xu hướng tiêu thụ thịt toàn cầu.

Ngoài ra, do phần lớn hàng hóa dựa vào vận chuyển bằng đường biển, chỉ số vận tải cũng được xem như một loại tài sản đầu tư đặc biệt.

Đầu tư hàng hóa, sáu chỉ số quan trọng nhất

Không phải tất cả hàng hóa đều phù hợp để đầu tư. Ví dụ, hợp đồng tương lai điện năng, dù cung cầu lớn, nhưng do phạm vi vận chuyển hạn chế, giá cả bị giới hạn bởi vùng miền, không hấp dẫn đối với đa số nhà đầu tư. Vậy, mặt hàng nào mới thực sự đáng chú ý?

Thứ nhất, tính thanh khoản thị trường phải đủ lớn. Loại hàng cần có đủ vốn tham gia giao dịch để đảm bảo cơ chế định giá minh bạch, giá không dễ bị thao túng. Các mặt chính như dầu thô, đồng, vàng, đậu tương, ngô đều đáp ứng điều kiện này.

Thứ hai, giá toàn cầu phải tập trung tương đối. Mặt hàng này cần được niêm yết trên nhiều sàn giao dịch toàn cầu, tạo ra một tham chiếu giá thống nhất. Dầu thô và vàng là những ví dụ điển hình — dù giao dịch ở thị trường nào, giá đều theo chuẩn của thị trường thế giới.

Thứ ba, chi phí lưu kho và vận chuyển hợp lý. Kim loại và một số loại nông sản dễ bảo quản, ít bị ảnh hưởng bởi vùng miền hay khí hậu, giảm đáng kể chi phí giữ vị thế.

Thứ tư, sản phẩm phải chuẩn hóa. Chất lượng hàng hóa cần đồng nhất và được công nhận rộng rãi. Vàng và dầu thô dù xuất xứ khác nhau, vẫn có tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt.

Thứ năm, nhu cầu phải duy trì ổn định dài hạn. Trên toàn cầu, các mặt hàng này luôn có nhu cầu bền vững, như năng lượng (dầu, khí tự nhiên) và thực phẩm (lúa mì, đậu tương).

Thứ sáu, thông tin cơ bản minh bạch và dễ tiếp cận. Nhà đầu tư có thể dựa vào logic kinh tế để dự đoán xu hướng giá, thay vì chỉ dựa vào phân tích kỹ thuật, giúp nâng cao tỷ lệ thành công trong quyết định.

Dựa trên các tiêu chí này, chín mặt hàng có tiềm năng đầu tư nhất gồm: dầu thô, đồng, nhôm, vàng, bạc, đậu tương, ngô, đường, bông.

Nắm bắt cơ hội cộng hưởng của nền kinh tế toàn cầu

Một điểm mấu chốt trong giao dịch hàng hóa là: chúng đều theo giá toàn cầu thống nhất, điều này đồng nghĩa với việc cơ hội đầu tư lớn nhất thường xuất hiện khi các nền kinh tế lớn trên thế giới đạt đến trạng thái cộng hưởng trong chu kỳ kinh tế.

Ví dụ điển hình là sau đợt bùng phát dịch COVID-19 năm 2020 — các ngân hàng trung ương toàn cầu đồng lòng thực hiện chính sách nới lỏng định lượng, dẫn đến tình trạng “tiền nhiều hơn hàng hóa” gây ra lạm phát, khiến toàn bộ ngành hàng hóa tăng giá mạnh. Điều này rõ ràng cho thấy, sự chuyển hướng của chính sách vĩ mô thường là động lực mạnh mẽ thúc đẩy giao dịch hàng hóa.

Các bước thực chiến tham gia giao dịch hàng hóa

Đối với phần lớn nhà đầu tư, giao dịch hàng hóa chủ yếu qua các sản phẩm phái sinh, gồm hợp đồng tương lai và quyền chọn. Trong đó, hợp đồng tương lai là công cụ phổ biến nhất để bắt đầu.

Hiểu rõ quy trình định giá hợp đồng tương lai

Mỗi hợp đồng tương lai có một đối tượng rõ ràng — ví dụ, hợp đồng dầu thô là đối tượng là dầu thô. Sau khi xác định đối tượng, bước tiếp theo là nắm rõ tháng hết hạn của hợp đồng. Điều này rất quan trọng vì giá hợp đồng tương lai thực chất là dự đoán của thị trường về giá giao ngay của mặt hàng đó trong tháng đáo hạn. Nói cách khác, bạn cần dự đoán mức giá giao ngay của mặt hàng vào thời điểm đáo hạn để đưa ra quyết định giao dịch phù hợp.

Phân tích cơ bản là vũ khí cốt lõi

Giá cuối cùng của hợp đồng tương lai hàng hóa phụ thuộc vào ba yếu tố chính: tình hình kinh tế vĩ mô, nguồn cung của mặt hàng đó, và nhu cầu của mặt hàng đó. Nghiên cứu sâu vào ba yếu tố này gọi là phân tích cơ bản. Phân tích cơ bản quyết định hướng đi và biên độ biến động của giá — đó chính là “linh hồn” của giá cả.

Phối hợp phân tích kỹ thuật và cơ bản

Dù phân tích kỹ thuật (đồ thị, trung bình động, chỉ số) cũng rất quan trọng, nhưng tuyệt đối không nên dựa hoàn toàn vào đó. Cách đúng là: dùng phân tích cơ bản để định hướng xu hướng và dự đoán biên độ, còn phân tích kỹ thuật để xác định thời điểm vào ra chính xác. Sự kết hợp này giúp vừa nhìn rõ xu hướng, vừa nắm bắt cơ hội.

Tóm lại: Tham gia giao dịch hàng hóa một cách hệ thống

Tham gia giao dịch hàng hóa về bản chất là định giá lại chuỗi cung ứng toàn cầu. Đối với nhà đầu tư, thành công nằm ở:

1. Lựa chọn chính xác — tập trung vào dầu thô, đồng, nhôm, vàng, bạc, đậu tương, ngô, đường, bông — các mặt hàng có tính thanh khoản tốt, định giá toàn cầu, và được thúc đẩy bởi yếu tố cơ bản

2. Hai động lực — đồng thời nắm vững phân tích cơ bản và kỹ thuật, để hai phương pháp hỗ trợ và kiểm chứng lẫn nhau

3. Chọn thời điểm vĩ mô — nắm bắt chu kỳ kinh tế toàn cầu, khi các chính sách của các nền kinh tế lớn đồng thuận, để tận dụng cơ hội lớn

Giao dịch hàng hóa không chỉ đòi hỏi may mắn, mà còn cần phương pháp hệ thống và học hỏi liên tục. Chỉ cần nắm vững các nguyên lý này, nhà đầu tư phổ thông cũng có thể tìm thấy cơ hội riêng trong thị trường hàng hóa toàn cầu.