Kinh tế tự cung tự cấp là gì và chúng ta cần biết những gì

2025-12-24 23:19:42

“เศรษฐกิจพอเพียง” - คำศัพท์ที่ชาวไทยทุกคนเคยได้ยินมาแล้ว แต่ค่อนข้างมีคนจำนวนมากที่ยังไม่เข้าใจจริงๆว่า ความหมายที่แท้จริงของมันคืออะไร นอกจากการเคยได้ยินจากโรงเรียนหรือข่าวสาร ในความเป็นจริง วลีนี้ไม่ใช่แค่คำพูดสำหรับการใช้สอย แต่เป็นปรัชญาการดำเนินชีวิตที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในหลวงรัชกาลที่ 9 ได้ทรงมอบให้กับประชาชนชาวไทยตั้งแต่ปี พ.ศ. 2517 เพื่อให้เราสามารถดำรงชีวิตได้ดีขึ้นและเต็มไปด้วยความมั่นคงทั้งในปัจจุบันและอนาคต

เศรษฐกิจพอเพียง หมายถึงการดำเนินชีวิตอย่างไร

เศรษฐกิจพอเพียง ไม่ได้หมายความว่า เราต้องผลิตข้าว ผัก เนื้อสัตว์ ทั้งหมดด้วยตัวเอง ตามที่หลายคนอาจเข้าใจผิด แต่หมายความว่า การมีชีวิตที่สมดุลและไม่ฟุ่มเฟือย ไม่มากจนเกินต้องและไม่น้อยจนขาดแคลน

กรอบแนวคิด “เศรษฐกิจพอเพียง” ตั้งอยู่บนฐานสำคัญ 3 ประการ คือ:

ความพอประมาณ - หารายได้ด้วยวิธีสุจริต ใช้จ่ายตามฐานะ ไม่โลภมากจนหนี้สิน
ความมีเหตุผล - ก่อนตัดสินใจทำอะไร ต้องคิดให้ดี วางแผน และวิเคราะห์ผลลัพธ์ที่อาจเกิดขึ้น
ระบบภูมิคุ้มกันที่ดี - เตรียมตัวรับมือกับปัญหาต่างๆ มีเงินสำรองและความพร้อมในการปรับตัว

นอกจากนี้ยังต้องเสริมด้วย 2 เงื่อนไข ที่ยิ่งสำคัญ:

ความรู้ - จากการศึกษา ประสบการณ์ และการเรียนรู้ตลอดชีวิต
คุณธรรม - ความซื่อสัตย์ ความขยัน และการกระทำที่ถูกต้องตามกฎหมายและศีลธรรม

ที่มาของคำว่า “เศรษฐกิจพอเพียง” มาจากไหน

ในสมัยที่ประเทศไทยกำลังพัฒนาเศรษฐกิจด้วยการลงทุนใหญ่ๆ ซ้ำเติมจากการกู้ยืมต่างประเทศ ตลาดการเกษตรก็ถูกขยายอย่างรวดเร็ว นายทุนบุกรุกป่าป้อม สิ่งแวดล้อมเสื่อมสลาย และความเหลื่อมล้ำด้านรายได้ก็เพิ่มมากขึ้น ในภาวะวิกฤตนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในหลวงรัชกาลที่ 9 จึงได้ทรงมีพระราชดำรัสเตือนเติน 1 ปีก่อนวิกฤตต้มยำกุ้งของปี พ.ศ. 2540 ให้ชาวไทยยึดหลัก “พอมีพอกิน” โดยการดำเนินชีวิตแบบสายกลาง

“…ในหมู่บ้านหรือในอำเภอ จะต้องมีความพอเพียงพอสมควร บางสิ่งบางอย่างผลิตได้มากกว่าความต้องการก็ขายได้ แต่ขายในที่ไม่ห่างไกลเท่าไร…” - นี่คือสาระสำคัญของพระราชดำรัสที่บ่งชี้ว่า เศรษฐกิจพอเพียง หมายถึง การพึ่งพาตนเองในระดับครัวเรือนและชุมชน

เศรษฐกิจพอเพียง สามารถนำไปใช้ได้ที่ไหนบ้าง

มิใช่เพียงเกษตรกรเท่านั้น ผู้ประกอบการ พนักงาน นักศึกษา ทุกคนสามารถนำปรัชญานี้มาใช้ได้:

สำหรับการเกษตร: เกษตรกรสามารถปลูกหลายพืช หลายสัตว์ในครั้งเดียว ขุดสระเก็บน้าไว้ใช้ตามฤดูกาล ผลิตสินค้าหลากหลาย เมื่อเกิดภัยแล้งหรือโรคไม่ทำให้ได้ผลสูญเสียทั้งหมด

สำหรับผู้ประกอบการ: ไม่ตั้งธุรกิจใหญ่เกินไป เลือกต้นทุนต่ำแต่คุณภาพดี มีกำไรพอเพียง สร้างเสถียรภาพ ไม่เอาเปรียบผู้บริโภคและแรงงาน

สำหรับคนทั่วไป: ออมเงินให้พอเพียง วางแผนการเงิน ใช้จ่ายตามสมควร มีทักษะเสริมเพื่อรับมือกับการว่างงานหรือลำบากเงินสด

เศรษฐกิจพอเพียงช่วยให้เราอะไร

ความสำคัญที่แท้จริงคือ ความมั่นคง - ไม่ต้องตกใจเมื่อราคาสินค้าเพิ่มขึ้น หรือเกิดวิกฤตเศรษฐกิจ เพราะเรามีการเตรียมตัวและระบบภูมิคุ้มกัน องค์การสหประชาชาติยกย่อง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในหลวงรัชกาลที่ 9 เป็น “Developer King” และยอมรับว่าปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงสอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืน (Sustainable Development Goals) เพราะมันชี้นำการพัฒนาที่ตอบสนองความต้องการของรุ่นปัจจุบันโดยไม่ทำให้รุ่นลูกๆ ตกอยู่ในสภาวะขาดแคลน

สรุป: เศรษฐกิจพอเพียง คือ…

ถ้าต้องสรุปอย่างกระชับ เศรษฐกิจพอเพียง หมายถึง การดำเนินชีวิตและกิจการด้วยสติสัมปชัญญะ รู้จักแยกแยะความต้องการกับความเต้องใจ วางแผนให้ดี มีคุณธรรมและเหตุผล ต้องมีความรู้อย่างชุมชุน และเตรียมตัวรับมือกับการเปลี่ยนแปลง ไม่ตั้งเป้าแสวงหากำไรแบบโลภไม่รู้สิ้น แต่แสวงหาความมั่นคงยั่งยืน

หลักการนี้ไม่ได้เก่าและล้าสมัย แต่เป็นปรัชญาที่ยิ่งกว่า 30 ปีมาแล้วยังคงเกี่ยวข้องกับชีวิตเราวันนี้ ไม่ว่าจะในยุคของวิกฤต หรือสมยที่เศรษฐกิจเจริญรุ่งเรืองก็ตาม ทั้งนี้การนำเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ได้ผลดีที่สุดก็ต่อเมื่อ เราตัดสินใจปฏิบัติในชีวิตประจำวันของตัวเอง จากการออม การสรรหาอาชีพที่สุจริต เลือกสินค้าอย่างเหตุผล และสืบต่อไปด้วยความขยัน ความรู้ และคุณธรรม

Xem bản gốc

Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.