Xem lại quá trình phát triển của DeFi trong mười năm qua, có một hiện tượng đặc biệt đáng để suy ngẫm: các giao thức mới liên tục xuất hiện, AMM giải quyết hiệu quả trao đổi, các giao thức vay mượn tối ưu hóa sử dụng vốn, stablecoin xử lý việc neo giá, cầu nối chuỗi mở rộng hệ sinh thái… Mỗi cái đều là những đổi mới thực sự. Nhưng vấn đề nằm ở chỗ này — những đổi mới này đều riêng lẻ, rời rạc, như những thử nghiệm được đặt riêng trên các giá đỡ, không ai có thể kết nối được với ai. Sau mười năm, tài sản số trên chuỗi tăng lên, sự nhiệt huyết của hệ sinh thái cũng tăng, các dự án mới liên tục ra đời, nhưng toàn ngành chưa từng xây dựng được một kiến trúc hệ thống tài chính thực sự, chưa nói đến việc hình thành một "cấu trúc vận hành ổn định".

Có người nói rằng DeFi đã đủ trưởng thành rồi. Tuy nhiên, chỉ cần trải qua một lần khủng hoảng trên chuỗi, bạn sẽ hiểu rằng "trưởng thành" thực ra chỉ là một ảo tưởng. Khi stablecoin mất peg, lập tức gây ra chuỗi thanh lý, một vài giao thức hàng đầu bị kéo vào trong; khi cầu nối của một chuỗi công khai gặp vấn đề, thanh khoản của các chuỗi khác lập tức biến mất; khi thị trường có biến động cực đoan, toàn bộ chuỗi như bị cắt điện, độ bền của hệ thống lộ rõ mọi yếu điểm. Những sự sụp đổ này không phải do lỗi của một giao thức đơn lẻ, nguyên nhân căn bản là ngành công nghiệp này hoàn toàn chưa xây dựng được một hệ thống phù hợp. Một ngành thiếu khung cấu trúc rõ ràng, tất yếu sẽ rơi vào trạng thái thử nghiệm liên tục — mỗi lần thị trường biến động mạnh đều đẩy hệ thống trở về điểm xuất phát, rồi lại phải bắt đầu xây dựng từ đầu.

Có thể, sự thay đổi bắt đầu từ tư duy này: không còn là những đổi mới điểm lẻ, mà là xây dựng một hệ thống tài chính có tính bền bỉ, có logic, có thể tự điều chỉnh.