FDA Cấp Phép Phê Duyệt Nhanh Cho Seladelpar: Một Chương Mới Trong Điều Trị Viêm Gan Tắc Ống Chủ Yếu

Thuốc đầu tiên cho thấy cải thiện có ý nghĩa thống kê trên nhiều chỉ số bệnh lý

Gilead Sciences đã công bố một cột mốc quan trọng hôm nay với việc FDA phê duyệt nhanh cho seladelpar ( được bán dưới tên Livdelzi), một loại thuốc uống được thiết kế để điều trị viêm gan ống mật chính (PBC). Đây là bước đột phá đáng kể cho một tình trạng lâu nay thiếu các phương pháp điều trị hiệu quả, đặc biệt là cho những bệnh nhân không đáp ứng đủ với các liệu pháp hiện có.

Điều gì làm cho quyết định phê duyệt này nổi bật?

Quyết định này dựa trên dữ liệu lâm sàng thuyết phục từ nghiên cứu RESPONSE giai đoạn 3. Dưới đây là nơi seladelpar thể hiện lợi thế rõ ràng:

Tỷ lệ phản ứng sinh hóa: Trong số các bệnh nhân dùng seladelpar, 62% đạt phản ứng sinh hóa tổng hợp sau 12 tháng, so với chỉ 20% ở nhóm dùng giả dược. Sự chênh lệch gấp ba lần này thể hiện một bước tiến lớn trong điều trị.

Chuẩn hóa ALP—Một bước ngoặt quan trọng: Chuẩn hóa phosphatase kiềm (ALP) xảy ra ở 25% bệnh nhân dùng seladelpar, trong khi không có bệnh nhân nào trong nhóm dùng giả dược đạt được kết quả này. Điều này đặc biệt quan trọng vì mức ALP là một chỉ số dự đoán nguy cơ ghép gan và tử vong ở bệnh nhân PBC.

Giảm ngứa: Ngứa mãn tính là một trong những triệu chứng gây suy nhược nhất của PBC, thường làm gián đoạn giấc ngủ và chất lượng cuộc sống. Seladelpar đã thể hiện giảm đáng kể các triệu chứng ngứa một cách có ý nghĩa thống kê sau sáu tháng—một kết quả mà giả dược không thể sánh bằng.

Tại sao điều này quan trọng đối với bệnh nhân

PBC ảnh hưởng đến khoảng 130.000 người Mỹ, chủ yếu là phụ nữ. Bệnh tự miễn này gây phá hủy ống mật tiến triển và có thể dẫn đến suy gan nếu không được kiểm soát. Cho đến nay, nhiều bệnh nhân phải đối mặt với phản ứng không đủ với acid ursodeoxycholic (UDCA), phương pháp điều trị tiêu chuẩn, khiến họ vẫn tiếp tục đối mặt với nguy cơ tổn thương gan.

Seladelpar hoạt động như một chất chủ vận của thụ thể nhân peroxisome proliferator (PPAR) delta, nhắm vào các con đường chuyển hóa và bệnh gan mà chỉ UDCA không thể xử lý. Cơ chế đặc biệt này giúp nó lấp đầy khoảng trống điều trị thực sự cho những bệnh nhân kháng trị.

Cảnh quan lâm sàng

Quy trình phê duyệt đã xem xét hơn 500 bệnh nhân PBC qua nhiều nghiên cứu, bao gồm cả nghiên cứu dài hạn ASSURE. Các tác dụng phụ phổ biến nhất được báo cáo là đau đầu (8%), đau bụng (7%), buồn nôn (6%), chướng bụng (6%), và chóng mặt (5%). Đáng chú ý, không có sự kiện bất lợi nghiêm trọng liên quan đến điều trị nào được xác định trong quá trình thử nghiệm.

Tuy nhiên, vẫn tồn tại các vấn đề an toàn quan trọng. Nguy cơ gãy xương tăng lên 4% ở nhóm dùng seladelpar so với 0% ở nhóm dùng giả dược, cần theo dõi sức khỏe xương. Ngoài ra, các mức enzyme gan tăng theo liều đã được quan sát ở liều cao hơn, đòi hỏi theo dõi chức năng gan cơ bản và định kỳ.

Con đường phía trước

FDA đã cấp phép nhanh dựa trên giảm ALP, nhưng quan trọng là chưa chứng minh được cải thiện về sống còn hoặc phòng ngừa các sự kiện suy gan. Việc phê duyệt tiếp tục có thể phụ thuộc vào kết quả từ nghiên cứu xác nhận giai đoạn 3 AFFIRM, hiện đang tuyển dụng bệnh nhân xơ gan có bù do PBC.

Seladelpar cũng đã được gửi hồ sơ xem xét bởi Cơ quan Quản lý Thuốc và Sức khỏe Vương quốc Anh (MHRA) và Cơ quan Dược phẩm Châu Âu (EMA), cho thấy khả năng mở rộng toàn cầu của phương pháp điều trị này.

Ứng dụng thực tiễn

Seladelpar được dùng dưới dạng viên nén uống hàng ngày 10 mg. Nó có thể dùng kết hợp với UDCA cho những người không đáp ứng đủ hoặc như liệu pháp đơn trị cho bệnh nhân không dung nạp UDCA. Thuốc chống chỉ định ở bệnh nhân xơ gan mất bù (đặc trưng bởi cổ trướng, chảy máu tĩnh mạch thực quản hoặc não gan).

Một số tương tác thuốc cần chú ý lâm sàng: các chất ức chế CYP2C9 mạnh và ức chế OAT3 nên tránh vì làm tăng tiếp xúc với seladelpar. Ngoài ra, các thuốc kết tụ mật phải cách xa seladelpar ít nhất bốn giờ khi dùng.

Ảnh hưởng đối với cộng đồng y tế

Việc phê duyệt này đại diện cho một bước ngoặt trong cách các bác sĩ tiếp cận quản lý PBC. Với seladelpar hiện có sẵn, các nhà cung cấp có thể chuyển mục tiêu điều trị từ chỉ kiểm soát triệu chứng sang chuẩn hóa ALP—một chỉ số thay thế đã được công nhận của tiến trình bệnh. Đối với những bệnh nhân phản ứng không đủ với điều trị thông thường, thuốc này cung cấp một lựa chọn khác biệt về mặt dược lý dựa trên bằng chứng lâm sàng vững chắc.

Các nghiên cứu xác nhận hiện đang diễn ra cuối cùng sẽ xác định liệu lợi ích sinh hóa này có chuyển thành các kết quả lâm sàng có ý nghĩa như giảm tỷ lệ ghép và tăng khả năng sống còn—đây mới là thước đo thực sự của giá trị điều trị trong bệnh gan mãn tính.